„Wielcy Nieobecni światowego plakatu”

3 lipca – 30 września 2018
Wystawa czynna:
od 3 lipca do 2 września codziennie w godz. 10:00 – 20:00
od 3 do 30 września od wtorku do niedzieli w godz. 11:00 – 19:00
Wernisaż: 28 czerwca 2018 o godz. 19:30

POZIOM 0

„Wielcy Nieobecni światowego plakatu. Yusaku Kamekura, Ikko Tanaka, Shigeo Fukuda”

Kurator wystawy i aranżacja: Zdzisław Schubert
Współorganizator: Muzeum Narodowe w Poznaniu

Powojenny plakat japoński, szczególnie od połowy XX wieku, należy niewątpliwie do najciekawszych kart w całej historii światowego plakatu. Twórcom japońskim udało się umiejętnie powiązać wielusetletnią tradycję rodzimego malarstwa i grafiki z aktualnymi trendami sztuki nowoczesnej. Sytuacja była o tyle sprzyjająca, że wiele elementów tych tak odległych od siebie źródeł wykazywało szereg cech wspólnych. Zasługą projektantów japońskich było dostrzeżenie tych zbieżności i twórcze wykorzystanie w swoich projektach. Pojawiła się bardzo oryginalna szkoła plakatu, stawiana na równym miejscu, a może nawet wyżej, jak współcześnie rozwijająca się słynna „polska szkoła plakatu”, czy plakat szwajcarski ze swoim „Swiss Style”.
Plakat japoński ujawnił wiele wybitnych osobowości, które zyskały światową renomę. Większość spośród tych, którzy tworzyli zręby plakatu japońskiego niestety już od nas odeszło. Na wystawie w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie prezentujemy wybór z dorobku trzech z nich: Yusaku Kamekury (1915 – 1997), Ikko Tanaki (1930 – 2002) i Shigeo Fukudy (1932 – 2009). Japończycy przywiązują dużą wagę do klasyfikacji projektantów według przynależności do poszczególnych generacji. Istnieje kilka tych klasyfikacji, różnią się one czasami zestawami poszczególnych autorów, tym niemniej są one dla tego środowiska istotne.

Yusaku Kamekura należy do pierwszej generacji powojennej i jest jej najwybitniejszym przedstawicielem. Niezależnie od swojej twórczości, odegrał ważną rolę animatora środowiska graficznego dzięki szeregu inicjatywom powołania stowarzyszeń zawodowych, a także organizacji wystaw plakatu, początkowo tylko projektów, później już prac drukowanych. Wystawy te pokazywały potencjał twórczy projektantów i służyły jego promocji. Twórczość samego Kamekury wyrastała z fascynacji Bauhausem i zachodnim modernizmem, ale te elementy zostały nasycone klimatem i efektami zaczerpniętymi z rodzimej kultury. Rola światła i przestrzeni w jego plakatach jest tego najlepszym przykładem. Odrębnym nurtem w jego dorobku są plakaty z wykorzystaniem fotografii. Są one starannie dobrane, kreowane według zasad kompozycji graficznej. To Kamekura po raz pierwszy posłużył się barwną fotografią w historii plakatu olimpijskiego swoimi dwoma pracami na Igrzyska w Tokio w 1964.

W plakatach Ikko Tanaki z jednej strony jeszcze bardziej wyraziście występują nawiązania do tradycji, z drugiej ich bardzo syntetyczny kształt niesie powiew atrakcyjnej nowoczesności. W jego plakatach często głównym motywem jest twarz ludzka – w przeciwieństwie do polskiego plakatu – nieczęsto występująca w plakacie japońskim. Umiejętność kreowania twarzy za pomocą kilku podstawowych figur geometrycznych budzi najwyższe uznanie. Tanaka często korzysta też w swoich plakatach z bogactwa pisma japońskiego, zarówno tego wywodzącego się z kaligrafii, jak i czerpiącego z rodzimej typografii. Tutaj jego inwencja jest równie bogata, jak w plakatach figuralnych.

Twórczość Shigeo Fukudy na pierwszy rzut oka jest całkowicie odmienna od dorobku wyżej wymienionych. Od ojca, wytwórcy zabawek, przejął w genach zamiłowanie do realizowania w swoich projektach zaskakujących gier z widzem, odwoływania się do wszelkiego rodzaju trików graficznych czy optycznych, surrealistycznych zaskoczeń zmianą skali przedmiotów, budowaniem przedmiotów „niemożliwych”, czy sytuacji przestrzennych nawiązujących do wyimaginowanego świata Mauritsa Cornelisa Eschera. Relacje z tradycją są wyczuwalne w jego pracach bardziej podskórnie. On sam czuł się człowiekiem całkowicie nowoczesnym. Zapytany podczas swego pobytu w Poznaniu, czy kultywuje tradycyjną japońską ceremonię parzenia herbaty odpowiedział, że „herbata jest do picia, a nie do ceremonii.”

Prezentowane na wystawie plakaty pochodzą z liczącej obecnie 3090 tytułów kolekcji plakatu japońskiego w zbiorach Galerii Plakatu i Designu Muzeum Narodowego w Poznaniu.

————————————————————————–

„Great Absent of a world poster. Yusaku Kamekura, Ikko Tanaka, Shigeo Fukuda”

Opening: 28.06.2018 r., 19.30
Opening hours: from 03.07.2018 to 02.09.2018 every day from 10:00-20:00; from 04.09.2018 to 30.09.2018 Tuesday to Sunday 11.00 – 19.0011:00-19:00
Co-organizer: National Museum in Poznań
Curator of the exhibition and arrangement of the exhibits: Zdzisław Schubert

The post-war Japanese poster, especially from the second half of the 20th century onwards, undoubtedly opens the most interesting pages in the whole history of the poster in the world. Japanese designers aptly linked the hundreds of years of national print and painting tradition with current trends in modern art. The situation itself was favourable because many of the elements of such distant origins revealed a number of common features. The Japanese designers’ achievement was the fact that they noticed those similarities and used them creatively in their designs. Thus a very original school of poster appeared, placed on an equal position to, in not higher position than, the concurrently developing „Polish school of poster” or the Swiss poster with its „Swiss Style”.
The Japanese poster has revealed many outstanding personalities who have gained world-wide acclaim. Unfortunately, many of those designers who created the foundations of Japanese poster have passed away. At the exhibition at the State Gallery of Art in Sopot we present a selection of the works from three of them: Yusaku Kamekura (1915 – 1997), Ikko Tanaki (1930 – 2002) and Shigeo Fukuda (1935 – 2009). Japanese people pay much attention to the classification of designers in accordance with their generations. There are several classifications of this type, which sometimes differ in the lists of names of particular artists, nevertheless, the interested milieu of designers considers them important.

Yusaku Kamekura belongs to the first post-war generation, being its most prominent representative. Notwithstanding his own creative work, he played an important role as an animator of the graphic-design milieu thanks to a series of his initiatives by which he founded several professional associations and his contribution to the organisation of poster exhibitions – initially only in the form of designs but later as printed works. Those exhibitions demonstrated the creative potential of designers and facilitated their promotion. Kamekura’s own work was rooted in his fascination in Bauhaus and Western mod ernism, yet he saturated these elements with the atmosphere and effects derived from vernacular culture. The role of light and space in his poster serves as the best example of this. A separate trend in his creation is his posters using photographs. These are very carefully chosen, created in accordance with the principles of graphic composition. It was Kamekura who first used coloured photography in the history of the Olympic poster in his two works for the Tokyo Games in 1964. 

In Ikko Tanaka’s posters, on the one hand the allusions to the vernacular tradition are even more conspicuous, while on the other hand their very synthetic shape brings an air of attractive modernity. A frequent motif of his designs is the human face which – contrary to the Polish poster – rarely appears in Japanese designs. The artist’s ability to create a face with the help of a few basic geometrical shapes arouses the greatest recognition. Additionally, Tanaka often derived from the richness of Japanese characters, both those originating in calligraphy and those based on vernacular typography. Here, his invention is as rich as it is in his figurative posters. 

Shigeo Fukuda’s output seems at first glance to be entirely different from the works of the two former artists. His passion for various surprising games, different graphic and visual tricks and illusion, the astonishing surrealist changes of the scale of objects, the construction of „impossible” objects and spatial situations alluding to Maurits Cornelis Escher’s imaginary world was embedded in his genes which he inherited from his father – a toy manufacturer. His relationship with tradition can be somehow sensed „under the skin” of his works. He considered himself an entirely modern man. When once asked during his stay in Poznań (Poland) whether he cultivates the Japanese tradition of the Tea Ceremony, he replied that „tea is for drinking not for making ceremonies”.

The posters presented in this exhibition come from the collection of the Gallery of Poster and Design at the National Museum in Poznań, which currently comprises 3090 exhibits.

• 

• 

• 

• 

•